
Innoveren in nierdialyse door echt te luisteren
Prelude
Toen Patrick 30 jaar was ging hij drie keer per week naar het ziekenhuis voor nierdialyse, met een gemiddelde behandelingstijd van vier tot vijf uur. Ervan uitgaande dat er geen wachtrijen, uitgelopen spreekuren of spoedgevallen waren, betekende dit minimaal twintig uur per week in het ziekenhuis. Bovendien was hij in afwachting van een transplantatienier en verkeerde hij wat dat aanging in onzekerheid over de toekomst. Patrick was afhankelijk. Zijn dagen werden bepaald door zijn aandoening. Een werkend en sociaal leven onderhouden vormde op deze manier voor hem een grote uitdaging. Zelfs vakantie vieren leverde hem meer gedoe op dan ontspanning. Patrick leefde om te dialyseren, terwijl hij zo graag wilde dialyseren om te leven!
Door Ryhov kunnen nierpatiënten in Zweden weer een veel normaler leven leiden. Het is een briljant voorbeeld in de zorg, niet eens alleen vanwege het enorm positieve effect dat ze hebben op het dagelijks leven van mensen, maar ook om de manier waarop de innovatie tot stand is gekomen. Dit nieuwe zorgconcept is ontstaan door een intensieve en open cocreatie tussen patiënt en verpleging en heeft direct geleid tot aanzienlijke verhoging van de kwaliteit van leven. Ryhov heeft lef getoond om het anders aan te pakken. Het idee, de visie van één patiënt heeft de werking van het ziekenhuis volledig op zijn kop gezet. Echt luisteren naar de patiënt en ernaar handelen, hoe doe je dat?
Het Lanssjukhuset Ryhov (Provinciaal ziekenhuis Ryhov), opgericht in 1988, is het grootste van drie ziekenhuizen in de Zweedse provincie Jönköping. Er werken in totaal 3.300 medewerkers, verspreid over 25 specialismen, waaronder pediatrie, psychiatrie en oncologie. Een bijzondere afdeling binnen het Ryhov is het dialysecentrum, waar één simpele vraag van een patiënt gecombineerd met een patiëntgerichte, open minded verpleegkundige heeft geleid tot een uniek zelfbedieningsconcept in de zorg. Sinds 2005 is het in het Ryhov-dialysecentrum eerder regel dan uitzondering dat een dialysetraject geheel wordt toegespitst op jouw persoonlijke behoeften, voorkeuren en omstandig-heden. Bovendien zijn patiënten niet langer lijdend voorwerp van een behandeling, maar hebben ze zelf de leiding over het eigen behandelpad. In de woorden van initiator en patiënt Christian Farman: ‘I have a new definition of health.’
De innovatieve manier van werken vraagt uiteraard om een andere inrichting en omgeving. Het dialysecentrum is in maart 2011 heropend, met twaalf plaatsen voor zelfdialyse, om een grotere rol voor de patiënt mogelijk te maken. Leren van elkaar, zowel van medepatiënten als verpleging, staat centraal. Hoe werkt dat in de praktijk? 60% van de dialysepatiënten in Ryhov voert de dialyse zelfstandig uit. De patiënten helpen, coachen en inspireren elkaar en anderen en voorzien zichzelf van kwalitatief goede zorg. De zelfdialyse organiseert zichzelf door middel van een persoonlijke sleutel van de dialyse-unit. Het resultaat: nierpatiënten staan aan het stuur van de eigen behandeling waardoor afhankelijkheid afneemt, flexibiliteit toeneemt en de zorgkosten met 33% zijn gereduceerd.
Visie en positionering
‘Always our best for you’
- Wij creëren samen met onze patiënt meer onafhankelijkheid en hogere kwaliteit van leven
- Cocreatie, ontstaan vanuit de patiëntvraag om nierdialyse anders te organiseren en de moed van een medewerker om het samen te realiseren
- 75% van de patiënten zelfdialiserend
- Ryhov geeft je de regie over je eigen gezondheid terug. Door Ryhovs zelfdialyse wordt je weer mens; krijg je meer energie, meer zelfvertrouwen en voel je je onafhankelijk
- Onafhankelijkheid
- Kwaliteit van leven
- Vertrouwen
- Zie kernwaarden
- Out of the box
- Empowerment
- Lerend innoveren
- Patiënten gaan flexibeler en zelfstandiger om met hun aandoening
- Medewerkers zijn echte ambassadeurs van zelfdialyse
- First mover in zelfdialyse
- Erkend en bewezen pionier in de zorg
Het businessmodel
- Ik krijg de regie over mijn leven en gezondheid terug
- Ik kan mijn eigen dialyse doen op de momenten die passen bij mijn leefstijl
- Ik heb mijn zin in het leven terug: ik voel me onafhankelijk en veel energieker
- Geen extra kosten
- Binnen 5 weken leer ik stap voor stap van de verpleging, de dialyse zelf te doen
- Met de wetenschap dat ik terug kan vallen op de expertise van de verpleging, voel ik me veilig
- Het Ryhov ziekenhuis ligt in de regio Jönköping, en heeft een verzorgingsgebied van 130.000 inwoners
- Het is een regionaal ziekenhuis opgericht in 1988 met 25 afdelingen en 3300 medewerkers
- Ryhov onderscheid zich met haar zelfdialysecentrum van de twee andere ziekenhuizen in de regio. Hiermee springt zij in op de patiëntbehoefte naar meer vrijheid en onafhankelijkheid
- Ongeveer 7000 zweden hebben een nieraandoening, waarvan er 3000 behandeld worden met dialyse. In Jönköping zijn dat er ongeveer 104
- Een goede behandeling, op maat voor iedere patiënt. Er is een enorm verschil in zorgwensen/behoeften van de patiënt, zijn leefstijl en zijn omgeving
- De zelfdialyse gebeurt in samenwerking tussen verplegend personeel en de patiënt (en zijn naasten). Na een periode van opleiding (5 weken) kan de patiënt zelfstandig zijn zorgproces doorlopen
- 12 zelfdialyseplaatsen
- Op het digitale ‘Mijn gezondheidsplan’, een E-health applicatie, worden de resultaten van de dialyse real time gemonitord en dialysemomenten ingepland
- zie Productie
- Naast de leveranciers van de dialyseapparatuur, medicatie en medische instrumenten, levert de patiënt zelf de grootste input aan het proces, namelijk zijn behoeften, kennis en vaardigheden
- Partners, waaronder innovatiecentrum Qulturum en de patiëntenvereniging, zijn betrokken bij het (door)ontwikkelen van het zelfbedieningsconcept
- zie Leveranciers
- Ryhov wordt in nationale en internationale media geprezen om de innovatieve en mensgerichte manier waarop de zorg voor nierpatiënten georganiseerd is
- Op het digitale ‘mijn gezondheidsplan’, is al het medisch aanbod gemakkelijk te vinden. Keuze voor een ziekenhuiswordt echter, gezien de frequentie van dialyse, veelal gemaakt op reisafstand
- zie Marketing
- Het contact met de patiënt is persoonlijk en gebaseerd op wederzijds respect en vertrouwen. Verpleging is leefstijlcoach voor een patiënt. Er is een learning café, een ontmoetingsplaats waar patiënten, hun familie en verpleging ervaringen uitwisselen
- zie Klantcontact
Waarde
- In 2 jaar tijd hebben 54 patiënten geleerd om zelf te dialyseren. De zelfdialysepatiënten nemen verantwoordelijkheid in hun eigen zorgproces en zijn daardoor energieker en onafhankelijker
- Medewerkers transformeren van technisch expert naar coach, waardoor het werk meer voldoening, plezier, energie en toekomstperspectief oplevert
- Zelfdialyse leidt tot betere medische uitkomsten, waardoor patiënten beter kunnen participeren in de maatschappij. Ryhov inspireert zorgverleners en illustreert het belang van de mensgedreven zorg
Over de hele wereld is de kwaliteit van zorg, met behoud of verlaging van de kosten, een onderwerp dat hoog op de politieke agenda staat. De werkwijze in Ryhov laat zien hoe je kwaliteit succesvol kan verhogen en tegelijkertijd de kosten verminderen. De belangrijkste lessen zijn hieronder nog eens opgesomd:
Zet de patiënt centraal en bekijk vervolgens wat dit vraagt in processen en rolverdeling. Denk vanuit een vernieuwde oplossing in plaats van uit de bestaande organisatie en werkverdeling. Het zien van de mens in plaats van de patiënt levert toegevoegde waarde voor zowel klant (hogere kwaliteit van leven) als organisatie en maatschappij (lagere kosten en hogere arbeidsparticipatie).
Creëer transparantie in de zorg. Maak zorguitkomsten transparant en gebruik deze om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Doordat de resultaten van zorgverleners in Zweden zo zichtbaar en vergelijkbaar zijn, wordt een klimaat geschapen voor leren van elkaar, gezonde competitie, innovatie en ook het zichtbaar maken van wat wel en niet werkt.
Gebruik cocreatie. Luister naar klanten en patiënten en innoveer samen, het zorgt voor een grotere slagingskans.
Betrek medewerkers proactief in kwaliteitsverbeteringen. Geef medewerkers de ruimte na te denken over het verhogen van kwaliteit. Het geven van vertrouwen en vrijheid om te mogen ontdekken en experimenteren binnen organisaties, om zo te komen tot verbetering, leidt tot innovatie.
Ga van hulpverlener naar coach. De rol van een verpleegkundige transformeren naar het assisteren en coachen van mensen in het komen tot de hoogst haalbare kwaliteit van leven.
Bronnen

Bronnen en verwijzingen
- Login of registreer om te kunnen reageren