
Rust, reinheid en regelmaat in het financieel handelsverkeer
Prelude
In het rampjaar 1672 wordt de Republiek der Nederlanden vanuit verschillende kanten aangevallen.Franse troepen nemen Utrecht in en de Haagse schutterij vermoordt raadspensionaris Johan de Witt en zijn broer Cornelis vlakbij het Binnenhof.91 De koersen op het Amsterdamse Rokin halveren en mensen vrezen voor hun bezit. Op 20 augustus ontstaat een bankrun op de wisselbanken waarbij die in Rotterdam en Middelburg moeten sluiten. Zij hebben een deel van het spaargeld doorgeleend,
waardoor ze de woedende massa niet direct kunnen uitbetalen. De kassiers van de Amsterdamse bank kunnen dat wel. Ze herstellen daarmee het vertrouwen en maken blijvende indruk in binnen- en buitenland.
‘Verpletterend werd die indruk helemaal, toen bleek dat ettelijke van de teruggegeven muntstukken geblakerd waren vanwege een brand uit de begintijd van de bank. Die munten hadden er dus écht al die tijd gelegen!’ schreef Voltaire later vol bewondering.92 Met het rampjaar eindigt de Gouden Eeuw waarna velen in armoede wegglijden. Bijvoorbeeld de 25-jarige pachtboer Jan Rultje die zes jaar na de crisis een schuld heeft van 300 daalders, ruim vier jaarlonen. Of de jonge Leidenaar Anton
van der Laaken, kleinzoon van een welvarende koopman die de naam droeg van de stof die de Lakenstad ooit rijk had gemaakt, en nu terecht voor zichzelf en zijn nazaten een grote armoede voorzag.
Tegen de achtergrond van dit brede, economische verval ontplooit de Wisselbank zich op wonderlijke wijze juist verder; tot ver in de 18de eeuw. In nauwe samenwerking met de VOC en de gemeente Amsterdam ontwikkelt de Wisselbank zich verder tot het centrum van het internationale betalingssysteem en wordt zij het voorbeeld van latere centrale banken. De uiteindelijke ondergang van dezelfde VOC zal de bank na twee eeuwen te gronde richten, maar dan heeft dit voorbeeld van een centrale bank zich al verspreid. De geheimen achter het succes worden bekend wanneer invallende Franse soldaten in 1795 de vertrouwelijke administratie van de Wisselbank in handen krijgen. Ze vallen van de ene verbazing in de andere ...
Voor de jonge Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden is 1609 een gedenkwaardig jaar met de stichting van Nieuw Amsterdam (nu New York) en een vredesverdrag dat de internationale handel meer ruimte geeft. Tevens wordt de Amsterdams(ch)e Wisselbank opgericht die uitgroeit tot de uitvinder van het moderne geld- en betaalverkeer. Het wordt de eerste centrale bank ter wereld: een door de overheid ingestelde bank met als doel een leidende munteenheid met stabiele wisselkoersen en beperkte inflatie.
De start van de Wisselbank kenmerkt een legendarische periode van tien jaar: van de oprichting in 1602 van de VOC (de eerste naamloze vennootschap ter wereld) tot de in 1611 op het Rokin begonnen beurs (de eerste aandelenbeurs ter wereld). Samen gelden de VOC, de Wisselbank en de Beurs als hoekstenen van de Nederlandse Gouden Eeuw.Amsterdam ontwikkelt zich tot het fi nanciële centrum van de wereld en blijft dat tot het eind van de 18de eeuw. Het wordt een wereldwijde marktplaats voor het handelen en ‘munten’ van goud en zilver. De Wisselbank biedt een betrouwbare basis voor de ontwikkeling van commerciële banken. Veel particuliere vermogens worden beheerd in Amsterdam. De financiële markt van Amsterdam is de plek waar Europese vorsten hun oorlogen financieren en transacties afsluiten die wereldgeschiedenis schrijven. Amsterdam ontwikkelt zich tot hét centrum voor staatsleningen, waaronder ook leningen die publiek verhandelbaar zijn op de aandelenbeurs: de eerste staatsobligaties dus zoals we
die nu nog steeds kennen.
De Amsterdamse Wisselbank is een belangrijk voorbeeld voor de Britse centrale bank die wordt opgericht in 1694 als bankier van de Britse regering onder Willem III, koning van Engeland en stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel.
De Staten van Holland steunen in 1695 de dan nog zwakke Bank of England en worden vervolgens een belangrijke financier van deze bank in de 18de eeuw. Het fundament dat door de Wisselbank is gelegd heeft een langdurige impact. Een spectaculair voorbeeld is de lening die door Nederlandse financiers in 1803 aan de Amerikanen wordt gegeven voor de aankoop van het gehele gebied langs de Mississippi, een geweldig lange rivier.
Hiermee kopen de Amerikanen zo veel land van de Fransen dat het grondgebied van de Verenigde Staten vrijwel verdubbelt.
De Amsterdamse Wisselbank zelf is op dat ogenblik over haar hoogtepunt heen. Zoals bij veel briljante businessmodellen, gaat het uiteindelijk mis doordat de oorspronkelijke principes worden losgelaten. Misbruik van vertrouwen en de onderlinge verwevenheid met de VOC en de gemeente Amsterdam brengen de Amsterdamse Wisselbank aan het eind van de 18de eeuw in onoplosbare problemen. Dit leidt uiteindelijk tot haar opheffing in 1820.
Visie en positionering
Rust, reinheid en regelmaat in wisselkoersen en betalingsverkeer.
Zorgen voor leidende munt en stabiel betalingsverkeer als basis voor de positie van Amsterdam als mondiaal handelscentrum
• Voorbeelden en ervaring van wisselbanken Barcelona (1401) en Venetië (1587)
• Groot vraagstuk van instabiel
betalingsverkeer met chaos in de hoeveelheid muntsoorten
en de waarde daarvan
• 1609: Als wisselbank het doorbreken van de inflatie en realiseren van stabiele wisselkoersen met de bankgulden
• 1659: Als centrale bank solide fundament creëren voor sleutelpositie van Amsterdam als internationaal financieel centrum
• Rust, reinheid en regelmaat
in het wisselen, bewaren, overboeken en opnemen van
geld voor uw internationale
handelsverkeer
• Betrouwbaar
• Daadkrachtig
• Praktisch
• Betrouwbaar
• Daadkrachtig
• Praktisch
• Uitmuntend in wisselen, bewaren,
overmaken en opnemen van geld
• Echt begrijpen en regisseren van
mechanismen in wisselmarkt en
centraal bankieren
• Stabiele waarde van de bankgulden
• Altijd direct kunnen uitbetalen van de eigen tegoeden aan handelaren (zoals in rampjaar 1672)
Het businessmodel
- Veilig wisselen, bewaren, overmaken en opnemen van geld
- Gezamenlijk gedeelde en bekende standaarden op de financiële markt
- Rust en vertrouwen in wissel- en
betalingsverkeer
- Redelijke vergoeding voor bewaren en
transacties
- Zaken makkelijk regelen met handelspartners of kassiers en indien nodig bij de wisselbank zelf
- Extra borging door 100% garantiestelsel gemeente Amsterdam
• Sterke en door de gemeente Amsterdam geformaliseerde en beschermde positie in wissel- en betaalverkeer
• Spil in toonaangevende internationale handelspositie van Amsterdam en Nederland met VOC, WIC en aandelenbeurs
• Nationale concurrentie van kassiers die wel rente kunnen geven en geld uitlenen
• Internationale concurrentie banken in andere handelssteden en -landen
• Handelaren in Amsterdam en internationaal
• Rust, reinheid en regelmaat is een
noodzakelijke en waardevolle basis voor
stabiele internationale handel
• Bankgulden als harde virtuele valuta met agio als mechanisme om gewichts- en waardeverlies van courante gulden te compenseren
• Productassortiment rond wisselen, bewaren, overmaken en opnemen van geld met verhandelbare instrumenten zoals wisselbrieven en (vanaf 1683) ontvangstbewijzen
• Baanbrekende visie en expertise in wisselkoersen, financiële instrumenten en mechanismen in wissel- en betalingsverkeer
Zie Productie
• Producenten en leveranciers van edelmetaal en 800 soorten munten
• Overheden en vooral de gemeente Amsterdam
• Nationale dienstenpartners en internationale financiële partners zoals andere wisselbanken
Zie leveranciers
• Promotie en exclusiviteit bij lancering door gemeente Amsterdam
• Groei op basis reputatie en mond-totmondreclame
• Standaard voor handelstransacties boven
600 gulden met VOC in Amsterdam
• Netwerkeffecten met handelaren verspreid nationaal en internationaal
• Guldens slaan in ruil voor ruwe en gemunte edelmetalen
Zie Marketing
• Directe contacten bij wisselen, bewaren, overmaken en opnemen in de eerste decennia
• Groei naar rol als centrale bank en vangnet achter de directe transacties op de financiële markt
• Aansluiting op het handelsverkeer zoals van de aandelenbeurs, VOC en WIC en
in edelmetalen
Zie Klantcontact
Waarde
• Verheffen van virtuele munteenheid bankgulden tot echte nieuwe valuta door deze
ook als zodanig te percipiëren en behandelen
• (Ver)trouw(en) in wisselen, bewaren, overmaken en opnemen van geld en edelmetaal
• Mond-tot-mondreclame en verspreiding van de Wisselbank door inzetten in internationale transacties
• Zeer respectabele en machtige positie in het centrum van de internationale handelsmacht
• Trouw aan de bank en waarmaken van het in de medewerkers gestelde vertrouwen
• Inflatie 150 jaar lang naar 2% per jaar waarmee stabiel betalingsverkeer met eenduidige wisselkoersen ontstaat
• Stabiele prijzen, inkomsten en vermogens
• Inwoners Amsterdam profiteren van rol Amsterdam als internationaal handelscentrum en dat is mede mogelijk gemaakt door de Wisselbank
• Hits 18.600 (Google)
• Positief oordeel eerste 25: 96% (Google)
• Betalingsverkeer draait om vertrouwen en integriteit.
• Beeld wordt werkelijkheid.
• Praktisch meebewegen met de golven om het doel te bereiken.
• Politieke inmenging op basis van kortetermijnbelang is dodelijk.
• Gouden regel voor lage rente en infl atie.
Bronnen

Bronnen en verwijzingen
- Login of registreer om te kunnen reageren