Becel, OMO, Calvé, Biotex, Hertog, Knorr, Blue Band, Cif, Unox, Dove, Glorix, Lipton, Conimex, Neutral, OLA, Bertolli, Prodent ... een korte inventarisatie van de gemiddelde voorraadkast en een kleine greep uit de Unilevermerken. Unilever is producent van zogeheten Fast Moving Consumer Goods (FMCG) en verkoopt circa 400 merken in ruim 190 landen. Elke dag gebruiken 2 miljard mensen een Unileverproduct. Dat is 115 keer zo veel mensen als er in Nederland wonen. Met een omzet van € 64,2 miljard bekleedt Unilever in 2015 positie 113 in Forbes’ ranking van grootste organisaties wereldwijd. Waar komt Unilever vandaan?

De Franse scheikundige Mège Mouriès heeft al uitvindingen gedaan zoals bruistabletten en een geneesmiddel tegen syfilis als hij in 1869 zijn grootste uitvinding doet: margarine. Die wordt niet zo snel ranzig als roomboter en is veel goedkoper. Hij maakt het door drie jaar de spijsvertering van de koe te bestuderen en vervolgens van gesmolten niervet en in stukjes gehakte uier met een beetje melk zelf surrogaatboter te karnen. De roomboterhandelaar Anto(o)n Jurgens I (1805-1880) uit Oss komt in 1871 op het spoor van Mège Mouriès en gaat met zijn zonen op bezoek. Hij neemt het patent over om margarine uit vet te maken. Hij gaat in de margarine en dat voorbeeld wordt onder andere gevolgd door plaatsgenoot Van den Bergh. De twee concurrerende margarinefamilies, Jurgens en Van den Bergh, gaan in 1927 samen in de Margarine Unie. Drie jaar later, in 1930, fuseert de Margarine Unie met de Britse zeepfabrikant Lever Brothers tot Unilever. Waar komt Lever Brothers vandaan?

William Hesketh Lever, oprichter van Lever Bros., had rond 1886 zijn ideeën voor Sunlight Soap op papier gezet: een revolutionair product dat heeft bijgedragen aan de bewustmaking van mensen in het Victoriaanse Engeland van het belang van hygiëne. De Margarine Unie en Lever Brothers vinden elkaar in de palmolie. Om te begrijpen waarom palmolie een fundamentele rol heeft gespeeld voor Unilevers business, maken we weer een sprong terug in de tijd. De oliepalm (Elaeis guineensis) komt oorspronkelijk uit West-Afrika, waar Engeland in de achttiende en negentiende eeuw handelsfactorijen stichtte voor diverse doeleinden. Lever Brothers krijgt in 1911 een concessie voor het verbouwen van oliepalmen op 750.000 hectare grond. Op een handelsmissie hebben Nederlanders dertien oliepalmen uit Afrika meegenomen naar toenmalig Nederlands-Indië. De oliepalm blijkt hier goed te gedijen en vormt al snel een belangrijke inkomstenbron van deze kolonie. Een van de grote afnemers van de Nederlands Indische palmolie is de Margarine Unie.

Jarenlang stijgen de omzet en winst van de Margarine Unie en Lever Brothers. Echter, tijdens de Grote Depressie wordt ook de palmolie-industrie hard geraakt. Door de crisis moeten fabrikanten op zoek naar een efficiëntere wijze van bedrijfsvoering en op slimme wijze de toegang tot grondstoffen beschermen. Een fusie tussen Lever Bros. en Margarine Unie is strategisch dan ook een sterke zet: beide partijen vormen geen concurrentie op het eindproduct, maar concurreren wél op prijs en import van de belangrijkste grondstof. Daarnaast houden beide zich bezig met grootschalige marketing van 149 kwalitatief hoogwaardige producten en kunnen de distributiekanalen door samenwerking beter worden benut. Slimme bedrijfsvoering en sterke marketing zijn de basis voor het succes van het nieuwe fusiebedrijf: Unilever. Door de decennia heen is Unilever uitgegroeid tot een organisatie van wereldformaat.