Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien
Prelude
Zittend in de zinderende hitte in een kring met vrouwen in kleurrijke gewaden lijkt de Nederlandse werkelijkheid heel ver weg. Ook de bezoeker krijgt met verf een stip op het voorhoofd – het oog van Shiva. Ondertussen voert een priester onbegrijpelijke rituelen uit. Niets doet aan Nederland denken. Toch is deze zelfhulpgroep van vijftien mensen erin geslaagd hun zorgkosten betaalbaar te maken voor de allerarmsten, en te laten zien dat armen kunnen sparen. Ze realiseren een droom met de lokale ontwikkelingsorganisatie DHAN. Een droom die inmiddels door ruim vier miljoen mensen wordt geleefd, vergelijkbaar met een kwart van de Nederlandse bevolking. Dit aantal groeit als een olievlek. Na het ritueel is er een bezoek aan een gerestaureerde tempel met waterbassin. Het lijkt een nutteloos toeristisch uitstapje voor de bezoekende westerse vriend. Maar als je je verdiept in de casus blijkt dit het wezen van de filosofie van DHAN te raken. Het is de sleutel tot de duurzame ontwikkeling die hier op wonderlijke wijze wordt gerealiseerd. DHAN is onder meer bekroond met de prijs voor de beste ontwikkelingsorganisatie in India, een land waar bijna een vijfde van de wereldbevolking woont.
De maatschappelijke uitdaging in India is enorm, ook op het gebied van zorg en gezondheid. De economie ontwikkelt zich snel en vooral in kennisintensieve sectoren. Tegelijk is India zeer arm. Naar schatting 500 miljoen mensen in India lijden aan ondervoeding. Naar schatting 300 miljoen mensen leven van minder dan een dollar per dag. Dat is ruim een kwart van de allerarmsten in de wereld. In de gezondheidszorg heeft India een enorme achterstand op de wereld en op omringende landen in Zuidoost-Azië. De overheid slaagt er niet in te voorzien in zorg op een sociaal aanvaardbaar minimumniveau. Het zorgstelsel is vooral particulier en kent geen enkel vangnet voor het merendeel van de bevolking. DHAN initieert en stimuleert zelfhulpactiviteiten door gemeenschappen, zoals microverzekeringen, microkredieten en kleinschalige irrigatie. Ze zorgt er dus bijvoorbeeld voor dat groepen mensen risico’s delen, kleine bedragen van elkaar kunnen lenen en samen water beheren voor de landbouw. Ze helpt mensen onderling voor elkaar te zorgen. Dat begint bij de basis. Door armoede te bestrijden ondersteunt ze mensen om gezond te blijven en zichzelf te beschermen tegen inkomensverlies als ze toch ziek worden. Daarbij worden nu ook stappen gezet om ziekenhuizen te bouwen en zorg te verzekeren. Deze volgorde is gebruikelijk: ziektekosten worden in het microverzekeren vaak gezien als de moeilijkste en belangrijkste stukje van de puzzel. In 1990 begonnen de eerste projecten die de basis legden voor het op 2 oktober 1997 opgerichte DHAN.
Er zijn inmiddels ruim een miljoen gezinnen lid van DHAN met gemiddeld vier à vijf gezinsleden. Hiermee gooit DHAN een steen in de vijver van de armoede, hopend dat de golven als cirkels de andere armen bereiken. Circa 4,5 miljoen mensen lijken maar een druppel in een oceaan van 500 miljoen ondervoede mensen. Die visie geeft DHAN de rust om te midden van de onmetelijke armoede zeer consistent te werken aan de eigen organisatie met inmiddels activiteiten in twaalf verschillende staten. In de geest van Gandhi strijdt DHAN ook tegen het denken in kasten en het extreme verschil tussen sociale klassen in India. Wederom in de geest van Gandhi, maakt DHAN zich hard voor het versterken van de lokale democratie, middels het lokale bestuur dat al eeuwen geleden bestaat. Dwang wordt afgewezen: keuzevrijheid staat bij DHAN hoog in het vaandel.
Visie en positionering
DHAN geeft een familiegevoel dat helpt samen en solidair de armoede te ontstijgen.
- Empowerment van de armen, zodat zij zichzelf helpen en blijvend uit de armoede te groeien, door samenwerking en solidariteit
- Zet zich sinds de jaren negentig in om de armen te helpen zichzelf te helpen met respect voor de lokale cultuur en het verleden
- Gandhi is een belangrijke inspiratiebron
- De huidige 4,5 miljoen leden uitbreiden tot 7,5 miljoen in 500 federaties en empoweren om duurzaam uit de armoede te groeien
- Leden kunnen in 5 tot 15 jaar blijvend uit de armoede groeien. Dit met behoud van zelfrespect en in nauwe samenwerking met de directe omgeving
- Armoedevrij met zelfrespect
- Gelijkheid tussen geslachten
- Respect voor diversiteit
- Participatieve democratie
- Keuzevrijheid
- Solidaire samenleving
- Zie kernwaarden
- Inleven
- Zelfredzaam kunnen maken
- Kunnen samenwerken met de vele betrokkenen
- Waarmaken
- DHAN presenteert zich dichtbij de mensen, met een familiegevoel en als hoeder van de gedeelde waarden
Het businessmodel
- Hulp om op eigen kracht uit de armoede te groeien
- Primair geleverd via de zelfhulpgroep, met de organisatie van DHAN als achtervang
- Sterk gevoel met eigen cultuur historie en verantwoordelijkheid, en onderdeel te zijn van de DHAN-familie
- Door de efficiënte werkwijze, zelfwerkzaamheid en zelfcontrole onder meer lage rente en lage premies
- Zelfwerkzaamheid en het nemen van verantwoordelijkheid, de fysieke en gevoelde afstand is klein door de zelf-hulpgroep
- De risico’s zijn beperkt omdat ik die deel met bekenden en het gevaar van terugval in armoede wordt met een verzekering afgedekt bij tekorten
- Dhan heeft 1 miljoen leden zijnde gezinnen met 4 à 5 gezinsle-den. Ongeveer 4,5 miljoen mensen. Deze zijn verspreid over 12 staten van India met 66 districten en 12.404 dorpen
- Lokale aanbieders per product zoals woekeraars die voor leningen extreem hoge rentes vragen en beperkte mogelijkheden tot onderling lenen binnen de directe omgeving
- Alle armen, ongeacht kaste of religie. Verspreid over vier groe-pen. Primair platteland (74%) en verder in stammen, aan de kust en in de stad
- Respect voor traditie en cultuur zorgt dat de werkwijze een duurzaam effect heeft
- Producten zoals microverzekeringen, microkredieten en klein-schalige waterbeheer- en irrigatieprojecten
- Eenvoud, zelfwerkzaamheid en kostenbesparing en eenvoudige administratieve processen staan centraal
- Innovaties om producten breed toegankelijk te maken op basis van lokaal beschikbare technologie
- Ondersteuning bij het opzetten van instituties zoals overlegstructuren, maar ook bouw van ziekenhuizen
- Gezamenlijke inkoop(voordeel) op producten zoals herverzeke-ring en voor watermanagement op basis van grote schaal
- Samenwerking met universiteiten, financiële instellingen, over-heden, professionele netwerken en donoren die zich willen verbinden aan de doelen en het familiegevoel van DHAN
- Zie leveranciers
- Geen geld uitgeven aan marketing
- Verkoop en verspreiding door mond-tot-mondreclame via een olievlek die loopt van DHAN, via federaties en clusters naar zelf-hulpgroepen in de eigen omgeving
- Direct contact primair via de zelfhulpgroepen
- Technisch advies over bijvoorbeeld waterbeheer
- Opleiding van duizenden ontwikkelingsmedewerkers via onder meer de eigen DHAN Academy
- Zie klantcontact
Waarde
- De klant krijgt de waarde die zelf wordt gecreëerd. De klant is medeleverancier in het realiseren van blijvende welvaart voor zichzelf en de eigen hulpgroep en dat is de belangrijkste waarde die door de klant wordt geleverd
- Groei van het aantal aangesloten families naar boven de 1 miljoen in 2012
- 100.000 leden duurzaam boven de armoedegrens. Gemiddelde stijging van inkomen in Kothur bijvoorbeeld € 45 ten opzichte van een minimum van € 300 per jaar
- Lager salaris maar wel veel voldoening en zingeving in het werk
- Circa 3000 medewerkers waarvan maar een kwart fulltime in dienst is. Door de gedeelde waarde en zelfsturing zijn er per fulltime-medewerker circa 13.000 families aangesloten
- Duurzame reductie armoede en versterking van de zelfredzaamheid van mensen zonder dat daar geen brede maatschappelijke steun voor nodig is en blijft
- Scala aan prijzen gewonnen zoals: Best NGO Award (2008-2009), India NGO Award (2010) Jindal-prijs (2011), AGMUND-prijs (2011) en Times of India Social Impact Award (2012-2013)
Enkele belangrijke inzichten die ook relevant kunnen zijn voor de zorg in Nederland, zijn de volgende:
De menselijke maat is ook in de zorg in Nederland cruciaal, waarbij gedeelde waarden en intelligente inrichtingsprincipes de schaal klein kunnen houden.
De kracht van zelfcorrectie en zelfsturing binnen een afgebakende groep kan enorm zijn en bijdragen aan het samen beheersen van de uitgaven.
Voor duurzame effecten in ontwikkeling is aansluiting op de eigen cultuur en tradities cruciaal. Bij DHAN wordt voortgebouwd op het oude en vertrouwde en dat zorgt ervoor dat mensen niet meteen in de weerstand komen.
Een en ander lijkt met de schaalgrootte van India lastig te vertalen naar het Nederlandse stelsel. De onderliggende mechanismen voor solidariteit zijn echter menselijk en daarmee mondiaal. Op coöperatieve wortels gebaseerde verzekeraars en eventuele andere belangenorganisaties kunnen bijvoorbeeld namens de leden een grote onderhandelingskracht ontwikkelen.
Met een inspirerende voorbeeldrol valt een relatief kleine activiteit op te schalen naar een grote activiteit met veel groter effect.
Bronnen
DHAN Foundation (2013A), Annual report 2012, Madurai, geraadpleegd op 19-1-2014, via: http://www.dhan.org/
Geelhoed & Geelhoed: ‘Raiffeissen: Hilfe zur Selbsthilfe’, in: Kemperman, Geelhoed en Op ‘t Hoog (2013).
Hsiao, W.C., Medina, A., Ly, C. & Dukhan, Y.(2013), ‘Orient Express in South, East and Pacific Asia’, in: Preker, A.S., Lindner, M.E., Chernichovsky, D. & Schellekens, O.P. (2013), Scaling up Affordable Health Insurance – Staying the course, Washington, The World Bank.
- Login of registreer om te kunnen reageren
